ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10.
Πολιτιστικά και εκπαιδευτικά δικαιώματα. Άρθρο 129.
1. Η πολιτιστική δημιουργία είναι ελεύθερη. Αυτή η ελευθερία περιλαμβάνει το δικαίωμα στην κυριότητα, στην παραγωγή και στη διάδοση του δημιουργικού, επιστημονικού, τεχνολογικού και ανθρωπιστικού έργου, συμπεριλαμβανομένης της νομικής προστασίας των δικαιωμάτων του δημιουργού για τα έργα του.
2. Το Κράτος αναγνωρίζει και προστατεύει την πνευματική ιδιοκτησία των επιστημονικών, λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων, εφευρέσεων, καινοτομιών, ονομασιών, ευρεσιτεχνιών, εμβλημάτων και κατατεθέντων σημάτων σύμφωνα με τις συνθήκες και τις εξαιρέσεις που κα- θορίζονται από το νόμο και τα Διεθνή σύμφωνα που έχουν προσυπογραφεί και επικυρωθεί από τη Δημοκρατία.
Άρθρο 130.
Απαγορεύεται σε ιδιώτες και ιδιωτικές συλλογικότητες να εισπράττουν εισφορές για την χρήση πνευματικών δικαιωμάτων από Πολίτες, επιχειρήσεις ή συλλογικότητες. Η αρμοδιότητα αυτή, είναι αποκλειστικά του Κράτους.
Άρθρο 131.
1. Οι αξίες του πολιτισμού αποτελούν αγαθό του Λαού της Ελλάδος το οποίο δεν μπορεί να αποποιηθεί και θεμελιώδες δικαίωμα που το κράτος προωθεί και εγγυάται, παρέχοντας τις κατάλληλες συνθήκες, τα νομικά εργαλεία, μέσα και οι αναγκαίοι πόροι.
2. Το Κράτος εγγυάται την προστασία και τη διατήρηση, τον εμπλουτισμό, τη διαφύλαξη και την αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς, υλικής και άυλης μορφής, όπως και την ιστορική μνήμη του έθνους.
3. Τα αγαθά που αποτελούν την πολιτιστική κληρονομιά του έθνους είναι αναπαλλοτρίωτα, απαράγραπτα και δεν μπορούν να κατασχεθούν.
4. Το Κράτος, είναι υποχρεωμένο να λειτουργεί προς την κατεύθυνση της επιστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς του Έθνους των Ελλήνων, στον Εθνικό χώρο. Μόνιμη ειδική υπηρεσία στο Υπουργείο Πολιτισμού, αναλαμβάνει την διερεύνηση όλων των δυνατοτήτων άσκησης πίεσης προς κάθε κατεύθυνση, εθνικώς και διεθνώς, για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής του Κράτους.
5. Κακουργηματική πράξη είναι, η εμπορία της πολιτιστικής κληρονομιάς του Έθνους και τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δεκαπέντε ετών, μη εξαγοράσιμη και χωρίς αναστολή.
Άρθρο 132.
Το Κράτος εγγυάται σε όσους εργάζονται για τον πολιτισμό την ενσωμάτωση τους στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης που τους επιτρέπει να διάγουν μία ζωή αξιοπρεπή,
αναγνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες της πολιτιστικής τους δραστηριότητας, σύμφωνα με το νόμο.
Άρθρο 133.
1. Το Κράτος εγγυάται τη μετάδοση, λήψη και διακίνηση των πολιτιστικών πληροφοριών.
2. Τα μέσα επικοινωνίας έχουν το καθήκον να συμπαρίστανται στη διάδοση των αξιών της λαϊκής παράδοσης και του έργου των καλλιτεχνών, συγγραφέων, συνθετών, σκηνοθετών και λοιπών πολιτιστικών δημιουργών της χώρας.
3. Τα τηλεοπτικά μέσα πρέπει να χρησιμοποιούν υπότιτλους και μετάφραση στη νοηματική για τα άτομα με ακουστικά προβλήματα.
4. Νόμος ορίζει τα υποχρεωτικά ποσοστά τηλεοπτικού χρόνου που οφείλουν να διαθέτουν τα ιδιωτικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για τον πολιτισμό.
Άρθρο 134.
Εκπαίδευση.
1. Η εκπαίδευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα και θεμελιώδες κοινωνικό χρέος. Είναι δημοκρατική, υποχρεωτική έως τα ένδεκα έτη και δωρεάν. Ήτοι: Α’ και Β’ έτη Προνηπιακής Εκπαίδευσης, Α’, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ’ έτη Δημοτικής Βασικής Εκπαίδευσης, Α’, Β’, Γ’ έτη Μέσης Εκπαίδευσης.
2. Το Κράτος υιοθετεί την εκπαίδευση ως αναπόφευκτη λειτουργία ύψιστου ενδιαφέροντος σε όλα της τα επίπεδα και τις μορφές, και ως όργανο επιστημονικής, ανθρωπιστικής και τεχνολογικής γνώσης στην υπηρεσία της κοινωνίας.
3. Η εκπαίδευση είναι αποκλειστικά Δημόσια Υπηρεσία και βασίζεται στο σεβασμό όλων των ρευμάτων σκέψης, με σκοπό να αναπτύξει τις δημιουργικές δυνατότητες κάθε ανθρώπινου όντος και την πλήρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του σε μία δημοκρατική κοινωνία η οποία είναι βασισμένη στην ηθική αξιολόγηση της εργασίας και την ενεργό συμμετοχή, είναι συνειδητή και αλληλέγγυα στις διαδικασίες του κοινωνικού μετασχηματισμού, και η οποία ενσωματώνει τις αξίες της εθνικής ταυτότητας και την ελληνική σκέψη, ως παγκόσμια κληρονομιά και παγκόσμια θεώρηση.
4. Το Κράτος, μαζί με τη συμμετοχή των οικογενειών και της κοινωνίας, προωθεί τη διαδικασία της εκπαίδευσης των πολιτών, σύμφωνα με τις αρχές που περιλαμβάνονται στο παρόν Σύνταγμα και το νόμο.
Άρθρο 135.
1. Καθένας έχει το δικαίωμα σε μία ολοκληρωμένη, ποιοτική και διαρκή εκπαίδευση, με ίσες συνθήκες και ευκαιρίες, χωρίς περιορισμούς, εκτός από εκείνους που προέρχονται από τις ικανότητες, την κλίση και τις φιλοδοξίες του.
3. Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική σε όλα τα επίπεδα από το προνηπιακό στάδιο μέχρι και το τρίτο έτος της μέσης εκπαίδευσης.
4. Η παροχή της εκπαίδευσης στα κρατικά ιδρύματα είναι δωρεάν.
5. Το Κράτος δημιουργεί και υποστηρίζει ιδρύματα και παροχές επαρκώς εξοπλισμένες για να εξασφαλίζουν την πρόσβαση, τη διάρκεια και την περαίωση στο εκπαιδευτικό σύστημα.
6. Το Συνταγματικό Δικαστήριο εγγυάται ίση μεταχείριση προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες ή με κάποια μορφή ανικανότητας καθώς και προς εκείνους που στερούνται της ελευθερίας τους ή τους λείπουν οι βασικές συνθήκες για την ένταξη και παραμονή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα.
7. Οι συνεισφορές ιδιωτών σε εκπαιδευτικά δημόσια προγράμματα στη μέση και πανεπιστημιακή εκπαίδευση εκπίπτουν αντιστοίχως του φόρου από το εισόδημα τους.
Άρθρο 136.
1. Η εκπαίδευση είναι υπό την ευθύνη ανθρώπων με αναγνωρισμένη ηθική και αποδεδειγμένη ακαδημαϊκή κατάρτιση.
2. Το Κράτος ενθαρρύνει τη διαρκή τους ενημέρωση και εγγυάται τη σταθερότητα στην άσκηση του διδασκαλικού επαγγέλματος, είτε είναι δημόσια είτε ιδιωτική, τηρώντας το παρόν Σύνταγμα και το νόμο, σε ένα καθεστώς εργασίας και επίπεδο ζωής ανάλογη με την υψηλή αποστολή τους.
3. Η εισαγωγή, προαγωγή και παραμονή στο εκπαιδευτικό σύστημα ορίζεται από το νόμο και ανταποκρίνεται σε αξιολογικά-αξιοκρατικά κριτήρια, χωρίς κομματικής ή άλλης, μη ακαδη- μαϊκής, φύσεως παρέμβαση.
4. Δεν μπορούν να είναι εκπαιδευτικοί, όσοι ασκούν λόγο ρατσιστικό, μισελληνικό και εθνομηδενιστικό, στρατευμένο, όπως επίσης θρησκευτικό φανατισμό και προσηλυτισμό. Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφασίζει για τις περιπτώσεις αυτές και την ποινή των παραβατών.
Άρθρο 137.
1. Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και της γεωγραφίας της Ελλάδος, όπως επίσης και των ιδεών των Σοφών, Ποιητών, Επαναστατών, Ηρώων της Πατρίδας, πρέπει να ολοκληρώνεται υποχρεωτικά στα δημόσια ιδρύματα μέχρι το ενδέκατο έτος, από το προνηπιακό, έως το τρίτο έτος της μέσης εκπαίδευσης.
2. Στα τρία έτη, από το τέταρτο έτος έως το έκτο έτος της Μέσης Εκπαίδευσης, η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και της γεωγραφίας της Ελλάδος, όπως επίσης και των ιδεών των Σοφών, Ποιητών, Επαναστατών, Ηρώων της Πατρίδας είναι υποχρεωτική κατ’ επιλογή από τον μαθητή, ενός τουλάχιστον τομέα.
3. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και της γεωγραφίας της Ελλάδος, όπως επίσης και των ιδεών των Σοφών, Ποιητών, Επαναστατών, Ηρώων της Πατρίδας είναι επίσης υποχρεωτική κατ’ επιλογή από τον μαθητή, ενός τουλάχιστον τομέα.
4. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση καθίσταται υποχρεωτική σε όλα τα επίπεδα και τις μορφές του εκπαιδευτικού συστήματος.
3. Το αρμόδιο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, ορίζει τις αρχές και τα πλαίσια της διδασκαλίας.
Άρθρο 138.
1. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δημόσια και ιδιωτικά, πρέπει να συνεισφέρουν στην εκπαίδευση των πολιτών. Νόμος ορίζει τα ποσοστά του τηλεοπτικού χρόνου τον οποίο πρέπει τα ΜΜΕ να διαθέτουν για την εκπαίδευση των πολιτών.
2. Το Κράτος εγγυάται δημόσιες ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές υπηρεσίες καθώς και δίκτυα βιβλιοθηκών και πληροφορικής, με σκοπό να επιτρέψει την καθολική πρόσβαση στην πληροφορία.
2. Τα εκπαιδευτικά κέντρα οφείλουν να εντάσσουν τη γνώση και την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και καινοτομιών τους, σύμφωνα με τις αξιώσεις που θέτει το παρόν Σύνταγμα.
Άρθρο 139.
Πανεπιστημιακή αυτονομία.
1. Το Κράτος αναγνωρίζει την πανεπιστημιακή αυτονομία ως αρχή και ιεραρχία που επιτρέπει στους καθηγητές, μαθητές και αποφοίτους της κοινότητας τους να αφοσιωθούν στην αναζήτηση της γνώσης μέσω της επιστημονικής, ανθρωπιστικής και τεχνολογικής έρευνας, για το πνευματικό και υλικό όφελος του Έθνους.
2. Τα πανεπιστήμια υιοθετούν τους δικούς τους κανόνες, για τον τρόπο διακυβέρνησης τους, τη λειτουργία τους και την αποτελεσματική διοίκηση της περιουσίας τους, υπό τον έλεγχο και την επιτήρηση που γι' αυτό το σκοπό θεσπίζει ο Νόμος.
3. Αναγνωρίζεται η πανεπιστημιακή αυτονομία για τον προγραμματισμό, την οργάνωση, την επεξεργασία και πραγματοποίηση προγραμμάτων έρευνας και διδασκαλίας.
4. Αναγνωρίζεται το δικαίωμα στις πανεπιστημιακές κοινότητες να οργανώνουν την εσωτερική ασφάλεια των κοινόχρηστων χώρων τους.
5. Ο επικεφαλής της ασφάλειας του πανεπιστημιακού χώρου, εκλέγεται με άμεση και καθολική-μυστική ψηφοφορία, από το σύνολο του προσωπικού, εκπαιδευτικού, διοικητικού και εργατικού του κάθε πανεπιστημίου.
6. Επικεφαλής της ασφάλειας του Πανεπιστημίου εκλέγεται ο υποψήφιος ο οποίος συγκέντρωσε το πενήντα συν ένα τοις εκατό των ψηφοφόρων οι οποίοι ορίζονται στην παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου.
7. Ο επικεφαλής της ασφάλειας του Πανεπιστημίου, είναι ανακλητός από το Σώμα το οποίο τον εξέλεξε, με την πρόκληση ψηφοφορίας ανάκλησής του από το δέκα τοις εκατό των ψηφοφόρων οι οποίοι τον εξέλεξαν.
8. Ο επικεφαλής της ασφάλειας του Πανεπιστημίου ανακαλείται οριστικά από το αξίωμά του από το πενήντα συν ένα τοις εκατό των ψήφων των ψηφοφόρων οι οποίοι τον εξέλεξαν.
7. Αμέσως μετά την ανάκλησή του, ο επικεφαλής της ασφάλειας, αντικαθίσταται με τον αμέσως επόμενο επιλαχόντα υποψήφιο.
8. Στην αρμοδιότητα του επικεφαλή της ασφάλειας του κάθε πανεπιστημιακού χώρου εναπόκειται η δυνατότητα αιτήματος για οποιαδήποτε συνδρομή από τα Όργανα τάξης και ασφάλειας του Κράτους.
Άρθρο 140.
Το Κράτος αναγνωρίζει το δημόσιο συμφέρον της επιστήμης, της τεχνολογίας, της γνώσης, της καινοτομίας και των εφαρμογών τους και τις απαραίτητες υπηρεσίες πληροφοριών, επειδή είναι βασικά Όργανα για την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και για την εθνική ασφάλεια και κυριαρχία.
Άρθρο 141.
Αθλητισμός-Ψυχαγωγία.
1. Καθένας έχει δικαίωμα στον αθλητισμό και την ψυχαγωγία ως δραστηριότητες που ωφελούν την ατομική και συλλογική ποιότητα ζωής.
2. Το Κράτος υιοθετεί τον αθλητισμό και την ψυχαγωγία ως πολιτική εκπαίδευσης και δημόσιας υγείας και εγγυάται τους πόρους για την προώθηση τους.
3. Η φυσική αγωγή και ο αθλητισμός εκπληρώνουν έναν θεμελιώδη ρόλο στον ολοκληρωμένο σχηματισμό της νηπιακής και εφηβικής ηλικίας. Η διδασκαλία της είναι υποχρεωτική σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης.
4. Το Κράτος εγγυάται την ολοκληρωμένη μέριμνα στους αθλητές χωρίς καμία διάκριση, καθώς και την υποστήριξη στον αθλητισμό υψηλών επιδόσεων και την αξιολόγηση και ρύθμιση των αθλητικών οργανισμών.
5. Ο Νόμος θεσπίζει κίνητρα για τα πρόσωπα, τα ιδρύματα και τις κοινότητες που προωθούν τους αθλητές και αναπτύσσουν ή χρηματοδοτούν σχέδια, προγράμματα και αθλητικές δραστηριότητες στη Χώρα.
6. Το Κράτος, δεν χρηματοδοτεί τις επαγγελματικές αθλητικές οργανώσεις, τις δράσεις τους και τις υποδομές τους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11.
Οικονομικά Δικαιώματα και υποχρεώσεις.
Άρθρο 142.
1. Καθένας μπορεί ελεύθερα να αφοσιώνεται στην οικονομική δραστηριότητα της προτίμησης του, χωρίς άλλους περιορισμούς από αυτούς που προβλέπονται στο παρόν Σύνταγμα και εκείνους που θεσπίζουν οι Νόμοι, για λόγους ανθρωπιστικής ανάπτυξης, ασφάλειας, υγείας, προστασίας του περιβάλλοντος ή άλλου κοινωνικού συμφέροντος.
2. Το Κράτος προωθεί την ιδιωτική πρωτοβουλία, εγγυάται τη δημιουργία και τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, καθώς και την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών που να ικανοποιούν τις ανάγκες του πληθυσμού, την ελευθερία της εργασίας, της επιχείρησης, του εμπορίου, της βιομηχανίας, χωρίς να περιορίζεται η Διοίκηση του να εκπονεί μέτρα για να προγραμματίζει, να ορθολογικοποιεί και να ρυθμίζει την οικονομία και να προωθεί την ολοκληρωμένη ανάπτυξη της χώρας.
Άρθρο 143.
1. Δεν επιτρέπονται μονοπώλια. Κηρύσσονται αντίθετα στις θεμελιώδεις αρχές του παρόντος Συντάγματος, οποιαδήποτε και αν είναι η πράξη, δραστηριότητα, συμπεριφορά ή συμφωνία των ιδιωτών που να έχουν ως σκοπό την ίδρυση ενός μονοπωλίου, ή που οδηγούν, μέσω των πραγματικών τους επιδράσεων και ανεξάρτητα από τη βούληση εκείνων, στην ύπαρξη μονοπωλίου, οποιαδήποτε και αν είναι η μορφή που υιοθετεί στην πραγματικότητα. Επίσης είναι αντίθετη στις προαναφερθείσες αρχές η κατάχρηση της θέσης κυριαρχίας που ένας ιδιώτης, ένα σύνολο ιδιωτών, μία επιχείρηση ή ένα σύνολο επιχειρήσεων, αποκτά ή έχει αποκτήσει σε μία καθορισμένη αγορά αγαθών ή υπηρεσιών, ανεξάρτητα από την αιτία που καθορίζει μία τέτοια θέση κυριαρχίας, καθώς και όταν πρόκειται για κατευθυνόμενη ζήτηση. Σε όλες τις περιπτώσεις που υποδεικνύονται παραπάνω, το κράτος υιοθετεί τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή βλαβερών και περιοριστικών επιδράσεων του μονοπωλίου, της κατάχρησης της κυρίαρχης θέσης και της κατευθυνόμενης ζήτησης, έχοντας ως σκοπό την προστασία του καταναλωτικού κοινού, των παραγωγών, και την εξασφάλιση απο- τελεσματικών συνθηκών ανταγωνιστικότητας στην οικονομία.
2. Η εναρμονισμένη πρακτική τιμολόγησης αγαθών και προϊόντων από δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις και η κατάχρηση της θέσης κυριαρχίας, τιμωρείται διοικητικά, αστικά και ποινικά.
3. Καμία Δημόσια Επιχείρηση Κοινής Ωφέλειας δεν μπορεί να παραχωρηθεί προς εκμετάλλευση σε ιδιώτες επιχειρηματίες.
4. Οι Εθνικοί Οδοί, είναι ιδιοκτησία του Κράτους. Δεν παραχωρείται σε καμία περίπτωση η εκμετάλλευση των υπηρεσιών τους, σε ιδιώτες.
Άρθρο 144.
Η προαγορά και απόκρυψη εμπορευμάτων, η τοκογλυφία, η δημιουργία καρτέλ και άλλα συναφή αδικήματα, τιμωρούνται αυστηρά με ποινή τουλάχιστον δεκαπέντε ετών φυλάκισης, μη εξαγοράσιμη και χωρίς αναστολή.
Άρθρο 145.
1. Κατοχυρώνεται το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Καθένας έχει δικαίωμα στη χρήση, απόλαυση, και διάθεση των αγαθών του.
2. Η ιδιοκτησία υπόκειται στις συνεισφορές, τους περιορισμούς και τις υποχρεώσεις που θεσπίζει ο Νόμος με σκοπό τη δημόσια ωφέλεια ή το γενικό συμφέρον.
3. Μόνο για λόγους δημόσιας ωφέλειας ή κοινωνικού συμφέροντος, μέσω οριστικής απόφασης και έγκαιρης καταβολής της δίκαιης αποζημίωσης, μπορεί να κηρυχθεί η αναγκαστική απαλλοτρίωση οποιασδήποτε κατηγορίας ιδιωτικής περιουσίας και αγαθών.
Άρθρο 146.
1. Δε διατάσσονται ούτε εκτελούνται κατασχέσεις αγαθών παρά μόνο στις περιπτώσεις που επιτρέπει το παρόν Σύνταγμα.
2. Κατ' εξαίρεση, μπορούν να γίνουν αντικείμενα κατάσχεσης, διαμέσου οριστικής δικαστικής απόφασης, τα αγαθά φυσικών ή νομικών προσώπων, εθνικών ή ξένων, που είναι υπεύθυνα για διάπραξη αδικημάτων ενάντια στη δημόσια περιουσία, τα αγαθά εκείνων που έχουν πλουτίσει παράνομα υπό την προστασία της Δημόσιας Διοίκησης και τα αγαθά που προέρχονται από εμπορικές, χρηματιστικές ή οποιεσδήποτε άλλες ενέργειες που σχετίζονται με παράνομο εμπόριο ψυχοτρόπων και παραισθησιογόνων ουσιών.
3. Επίσης κατ’ εξαίρεση, μπορούν να γίνουν αντικείμενα κατάσχεσης, μετά από οριστική δικαστική απόφαση, τα αγαθά φυσικών προσώπων αλλά και των νομικών προσώπων που αυτά έχουν συστήσει, όταν τα πρόκειται για αιρετούς ή διορισμένους δημόσιους λειτουργούς οι οποίοι καταχράστηκαν δημόσια αγαθά ή προσπορίσθηκαν παράνομα οικονομικά οφέλη, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, ως Δημόσιοι Λειτουργοί.
Άρθρο 147.
1. Καθένας έχει το δικαίωμα να διαθέτει αγαθά και υπηρεσίες ποιότητας, καθώς και κατάλληλες και μη παραπλανητικές πληροφορίες για το περιεχόμενο και τα χαρακτηριστικά των προϊόντων και υπηρεσιών που διαθέτει.
2. Ο Νόμος θεσπίζει τους απαραίτητους μηχανισμούς για την εγγύηση αυτών των δικαιωμάτων, τους κανόνες ελέγχου ποιότητας και ποσότητας αυτών των αγαθών και υπηρεσιών, τις διαδικασίες υπεράσπισης του καταναλωτικού κοινού, την αποζημίωση για βλάβες που μπορεί να προκληθούν και τις αντίστοιχες κυρώσεις για την καταπάτηση αυτών των δικαιωμάτων.
Άρθρο 148.
1. Αναγνωρίζεται το δικαίωμα των εργαζομένων καθώς και εκείνο της κοινότητας στην ανάπτυξη ενώσεων κοινωνικού και συμμετοχικού χαρακτήρα, όπως οι συνεργατικές, τα ταμιευτήρια, οι κοινοπραξίες αμοιβαίας βοήθειας και άλλοι τύποι συνεταιρισμών. Αυτές οι ενώσεις μπορούν να αναπτύσσουν οποιαδήποτε μορφή οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με το νόμο.
2. Ο Νόμος αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες αυτών των οργανισμών, ιδιαίτερα εκείνες που συσχετίζονται με τη συνεργατική δράση, τη συνεταιριστική εργασία και τον χαρακτήρα του ως παραγωγών συλλογικής ωφέλειας.
3. Το Κράτος προωθεί και προστατεύει αυτούς τους συνεταιρισμούς που προορίζονται για τη βελτίωση της λαϊκής και εναλλακτικής οικονομίας.
Άρθρο 149.
Απαγορεύεται ρητά η λειτουργία Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, οι μη διαφανείς Κοινωνικοί
Οργανισμοί και οι μυστικές εταιρίες. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. Καθεστώς Αγίου Όρους. Άρθρο 150.
1. Η χερσόνησος του Άθω, από και πέραν της Μεγάλης Βίγλας που αποτελεί την περιοχή του Αγίου Όρους είναι, σύμφωνα με το αρχαίο προνομιακό καθεστώς του, αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, του οποίου η κυριαρχία πάνω σε αυτό παραμένει άθικτη. Από πνευματική άποψη το Άγιο Όρος τελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
2. Ο καθορισμός των Αγιορείτικων καθεστώτων και του τρόπου λειτουργίας των γίνεται από τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους τον οποίον, με σύμπραξη του αντιπροσώπων του Κράτους, συντάσσουν και ψηφίσουν οι είκοσι Ιερές Μονές και τον επικυρώνουν τα Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Βουλή των Ελλήνων. Το αγιορείτικο καθεστώς τελεί προς το πνευματικό μέρος υπό τη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και προς το διοικητικό μέρος υπό την εποπτεία του Κράτους.
3. Οι εξουσίες του Κράτους και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας ασκούνται από διοικητή όπως Νόμος ορίζει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13. Περιβαλλοντικά δικαιώματα Άρθρο 151.
1. Είναι δικαίωμα και καθήκον κάθε γενιάς να προστατεύει και να διατηρεί το περιβάλλον προς όφελος της ιδίας και του μελλοντικού κόσμου.
2. Καθένας έχει, ατομικά και συλλογικά, δικαίωμα να απολαμβάνει μία ζωή και ένα περιβάλλον ασφαλές, σίγουρο, υγιές και οικολογικά ισορροπημένο.
3. Το Κράτος προστατεύει το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα, τους γενετικούς πόρους, τις οικολογικές διαδικασίες, τα εθνικά πάρκα και τα φυσικά μνημεία και τις υπόλοιπες περιοχές ει- δικής οικολογικής σημασίας.
4. Το γονιδίωμα των ζωντανών όντων δεν μπορεί να κατοχυρωθεί εμπορικά ως πατέντα, και ο Νόμος που αναφέρεται στις βιοηθικές αρχές ρυθμίζει τα σχετικά με το ζήτημα.
5. Είναι θεμελιώδης υποχρέωση του Κράτους, με την ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας, να εγγυάται ότι ο πληθυσμός αναπτύσσεται σε ένα περιβάλλον ελεύθερο μολύνσεων, όπου ο αέρας, το νερό, τα εδάφη, οι ακτές, το κλίμα, το στρώμα του όζοντος, τα ζωντανά είδη να είναι ιδιαίτερα προστατευόμενα, σύμφωνα με το νόμο.
6. Απαγορεύεται ρητά η εμπορία, η διάθεση στην κατανάλωση και η διασπορά μεταλλαγμένων ειδών, ζωικών και φυτικών.
Άρθρο 152.
1. Το Κράτος αναπτύσσει μία πολιτική διευθέτησης της επικράτειας λαμβάνοντας υπόψη την οικολογική, γεωγραφική, πληθυσμιακή, κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική και πολιτική πραγματικότητα, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία να περιλαμβάνει την πληροφόρηση, την παροχή συμβουλών και την συμμετοχή των πολιτών.
2. Οργανικός Νόμος αναπτύσσει τις αρχές και τα κριτήρια γι' αυτή τη διευθέτηση.
Άρθρο 153.
1. Κάθε δραστηριότητα ικανή να προξενήσει βλάβες στα οικοσυστήματα πρέπει εκ των προτέρων να συνοδεύεται από μελέτες περιβαλλοντικών και κοινωνικοπολιτικών επιπτώσεων.
2. Το Κράτος απαγορεύει την είσοδο τοξικών και επικίνδυνων λυμάτων στη χώρα, καθώς και την κατασκευή και χρήση πυρηνικών, χημικών και βιολογικών όπλων.
3. Ειδικός Νόμος ρυθμίζει τη χρήση, διαχείριση, μεταφορά και αποθήκευση των τοξικών και επικίνδυνων ουσιών.
Άρθρο 154.
Το Κράτος, ενισχύει την ανάπτυξη των ελληνικών παραδοσιακών σπόρων και φυτών καθώς του γενετικού τους υλικού.
Άρθρο 155.
1. Απαγορεύεται ρητά η παραγωγή, εμπορία, εισαγωγή και προώθηση, κάθε είδους μεταλλαγμένου φυτικού η ζωικού είδους.
2. Στις συμβάσεις που η Δημοκρατία συνάπτει με φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εθνικά ή ξένα, ή στις άδειες που χορηγούνται, που επηρεάζουν τους φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβάνεται η υποχρέωση, ακόμα και όταν η ίδια δεν είναι ρητή, να διατηρείται η οικολογική ισορροπία, να επιτρέπεται η πρόσβαση στην τεχνολογία και η μεταβίβαση της σε συνθήκες αμοιβαιότητας και να αποκαθίσταται το περιβάλλον στη φυσική του κατάσταση, αν έχει υποστεί αλλαγές, σύμφωνα με τους όρους που ορίζει ο Νόμος.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14.
Τα καθήκοντα των πολιτών. Άρθρο 156.
Οι Πολίτες της Ελλάδος, έχουν το καθήκον να τιμούν και να υπερασπίζονται την πατρίδα, τα σύμβολα της και τις πολιτιστικές της αξίες, να διαφυλάσσουν και να προστατεύουν την κυριαρχία, την εθνική ταυτότητα, την εδαφική ακεραιότητα, την αυτοδιάθεση και τα συμφέροντα του Έθνους.
Άρθρο 157.
Καθένας έχει το καθήκον να τηρεί, να υπακούει και να υπερασπίζεται το παρόν Σύνταγμα, τους Νόμους και τις υπόλοιπες πράξεις, που για την άσκηση των λειτουργιών τους εκδίδουν τα Όργανα της Δημόσιας Διοίκησης.
Άρθρο 158.
Καθένας έχει το καθήκον να εκπληρώνει τις κοινωνικές του υποχρεώσεις και να συμμετέχει αλληλέγγυα στην πολιτική, αστική και κοινοτική, ζωή της χώρας, προωθώντας και υπερασπίζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, ως θεμέλιο της δημοκρατικής συμβίωσης και της κοινωνικής ειρήνης.
Άρθρο 159.
Καθένας έχει το καθήκον να συνεισφέρει στις δαπάνες μέσω της καταβολής φόρων, τελών και εισφορών τις οποίες ορίζει ο Νόμος.
Άρθρο 160.
Καθένας, έχει το καθήκον να παρέχει τις απαραίτητες αστικές υπηρεσίες, για την προάσπιση, τη διατήρηση και την ανάπτυξη της χώρας ή για να αντιμετωπίζει καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Άρθρο 161.
Καθένας έχει καθήκον και υποχρέωση να συμμετέχει στην Άμυνα της χώρας, στο πλαίσιο των αποφάσεων και Νόμων περί Παλλαϊκής Άμυνας.
Άρθρο 162.
Καθένας έχει το καθήκον και υποχρέωση να προσφέρει υπηρεσίες στις εκλογικές και στις δικαστικές λειτουργίες που του ανατίθενται, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους Νόμους.
Άρθρο 163.
1. Οι υποχρεώσεις που αναλογούν στο Κράτος, σύμφωνα με το παρόν Σύνταγμα και το Νόμο, για την εκπλήρωση των σκοπό γενικής κοινωνικής ευημερίας, δεν αποκλείουν εκείνες, οι οποίες λόγω αλληλεγγύης και κοινωνικής ευθύνης και ανθρωπιστικής βοήθειας, αντιστοιχούν στους Πολίτες σύμφωνα με τις ικανότητες τους.
2. Νόμος προβλέπει τα απαραίτητα μέσα για να επιβάλλει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων στις περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο.
3. Εκείνοι που αποβλέπουν στην άσκηση οποιουδήποτε επαγγέλματος, έχουν καθήκον να παρέχουν υπηρεσίες στη κοινωνία κατά το χρονικό διάστημα, στο χώρο και υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει ο Νόμος.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15. Δημόσια Διοίκηση Άρθρο 164.
1. Η Δημόσια Διοίκηση κατανέμεται ανάμεσα στην Διοίκηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την Εθνική Διοίκηση. Η Δημόσια Εθνική Διοίκηση διαιρείται στη Νομοθετική, Εκτελεστική, Δικαστική και την Διοίκηση του Συμβουλίου της Δημοκρατίας.
2. Καθένας από τους κλάδους της Δημόσιας Διοίκησης έχει τις δικές του λειτουργίες, αλλά τα Όργανα που αφορά η άσκηση της συνεργάζονται μεταξύ τους για την πραγματοποίηση των σκοπών του Κράτους.
Άρθρο 165.
Το παρόν Σύνταγμα και ο Νόμος καθορίζουν τις αρμοδιότητες των οργάνων που ασκούν τη
Δημόσια Διοίκηση, στις οποίες οφείλουν να υπόκεινται οι ενέργειες που πραγματοποιούν.
Άρθρο 166.
Κάθε Διοίκηση που αποτελεί προϊόν σφετερισμού είναι παράνομη και οι πράξεις της άκυρες.
Άρθρο 167.
Η άσκηση της Δημόσιας Διοίκησης συνεπάγεται ατομική ευθύνη για κατάχρηση ή κακή εφαρμογή Διοίκησης ή για παραβίαση του παρόντος Συντάγματος ή του νόμου.
Άρθρο 168.
Το Κράτος ανταποκρίνεται οικονομικά στις βλάβες που υφίστανται ιδιώτες σε οποιοδήποτε από τα αγαθά ή δικαιώματα τους εφόσον η βλάβη καταλογίζεται στη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης.
Άρθρο 169.
Οι εκπρόσωποι της Δημόσιας Διοίκησης κάθε βαθμού και κάθε είδους, είναι ατομικά υπόλογοι, απέναντι στους Πολίτες οι οποίοι μπορούν να ζητήσουν την ποινική τους δίωξη και να εγείρουν αστικές αποζημιώσεις έναντι τους κατ’ έγκληση ή αυτεπαγγέλτως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου